Boneiru ta instalá brùg aerio médiko entre Islariba i Aruba, Boneiru i Kòrsou


KRALENDIJK – Apenas algun ora despues ku e orkan di kategoria 5, Irma, a trastorná e islanan Sint Maarten, Saba i Sint Eustatius riba djarason 6 di sèptèmber 2017, Fundashon Mariadal na Boneiru a instalá un servisio di brùg aerio médiko. Esaki riba petishon di e Sint Maarten Medical Center (SMMC) pa traslado di su pashèntnan.

Kees Klarenbeek, kende ta miembro di e Hunta di Direktiva (HdD) di e SMMC, a pidi Fundashon Mariadal pa tuma e evakuashon i tambe e kordinashon di e kuido pa tantu e pashèntnan pa diálisis komo pa e demás pashèntnan krítiko riba nan. Djis despues e Health Care Foundation-nan di Saba i Sint Eustatius tambe a solisitá transporte aerio pa nan muhenan embarasá ku riesgu elevá, pa Aruba, Boneiru òf Kòrsou.

Kolaborashon

Esaki a bin resultá den un kolaborashon nunka bisto entre e hospitalnan di e seis islanan karibeño di Reino Hulandes: di e tres islanan asotá i di e tres islanan Aruba, Boneiru i Kòrsou.

E as den e operashon akí ta e servisio di brùg aerio mèdiko ku a bira aún mas krusial ora a sali na kla ku un di dos menasa a presentá su mes: orkan José, ku tambe tabata rumbo pa Islariba. Mester distinguí e brùg aerio médiko for di e brùg aerio pa evakuashon ku Defensie ta guia for di Kòrsou. No opstante e echo ku VWS na Den Haag a bai di akuerdo tabata intervenshon di e representante di Reino Sr. Gilbert Isabella ku a e pashèntnan ku ta dialisa por a keda evakuá dor di Defensa pa Aruba.


Learjet kla pa bula

Rondó di e aña 2000 e Fundashon Mariadal a integrá su tres departamentunan Emergensia. Ambulance i Air Ambulance den unu. Danki na un kòntrakt ku Medic Air, e Fundashon Mariadal ta disponé di un avion Learjet 35 kompletamente ekipá ku ta pará kla 24 ora pa dia, shete dia pa siman pa hasi eksklusivamente buelonan di ambulans aerio. Pronto lo tin un Learjet 55 tambe, komo reserva.

Medic Air ta sòru pa e pilotonan i e Fundashon Mariadal ta sòru pa e tripulashon médiko. Banda di esei e Fundashon Mariadal tin akseso na un ret ekstenso di otro proveedó di ambulans aerio den region. Tur e faktornan akí a pone ku e Fundashon Mariadal por a instalá e servisio di brùg aerio médiko, hopi lihé.

Base Boneiru International Airport

Finalmente a pone un operashon pa e servisio di brùg aerio médiko akí riba pia ku tres avion pa ambulans aerio, dies piloto i e tripulashonnan médiko rekerí, formá dor di e personal di e Fundashon Mariadal. E base di salida ta Bonaire International Airport.

Despues di baha pashènt na Kòrsou òf na Aruba, ta sigui bula pa Boneiru pa tènk i, si tin mester, kambia piloto pa sigui mesora pa Islariba. E operashon di asistensia akí ta andando for di djaweps 7 di sèptèmber último i lo kontinuá diariamente mientras Islariba tin mester di esaki.

Kòrsou i Aruba ta mèldu nan mes
Un par di ora despues ku e servisio di brùg aerio médiko a bira operashonal, Sint Elisabeth Hospitaal (Sehos) na Kòrsou a aserká e SMMC pa ofresé yudansa. Ora e HdD di Sehos a haña sa di SMMC ku ta Fundashon Mariadal tin e kordinashon di e ayudo di emergensia, Direktor Médiko Franke Scheper, kende tabata den eksterior, a laga su Direktor Médiko suplente Lysandra Berenos-Riley hasi e kontakto ku e Fundashon Mariadal.

For di Aruba Ezzard Cilié, ku ta miembro di e HdD di Horacio Oduber Hospitaal (HOH) a aserká e Fundashon Mariadal ku e partisipashon: “djis laga sa ku kiko nos por yuda i nos ta sòru pa e sosodé.”

Traslado
Entretantu SMMC a indiká ku tabata nesesario pa trasladá tur su 62 pashènt pa diálisis pa via aerio. Denter di un ora a disidí, despues di konsulta entre tur aktor konserní ku ZVK i VWS Den Haag, pa trasladá e pashèntnan pa diálisis di Sint Maarten pa Aruba. A disidí tambe pa pasa tur pashènt krítiko ku ambulans aerio pa Kòrsou i pa Boneiru.

Riba djamars 5 di sèptèmber, promé ku orkan Irma a alkansá Islariba, Ton Wassenaar, ku ta e Hefe suplente di e Zorgverzekeringskantoor BES (ZVK), ku ta kai bou di e ministerio di Salubridat Públiko, Bienestar i Deporte (‘VWS’) na Den Haag, a tuma kontakto kaba ku e Fundashon Mariadal pa indiká ku e ZVK i e VWS tabatin liñanan di komunikashon pa regla un eventual traspaso aerio di pashènt via Defensie. Djarason anochi, 6 di sèptèmber, Giovanni Frans di e HdD di e Fundashon Mariadal, a informá Wassenaar di e kolaborashon ku a forma lokalmente, pa kordiná loke seguidamente tabata nesesario.

Kartanan di garantia

Te ku dos djasabra pasá e brùg aerio médiko a transportá 83 pashènt ku mester a hospitalisá, di Islariba pa e islanan Aruba, Boneiru i Kòrsou. E ZVK na Boneiru ta reglando kartanan di garantia pa por interná tur pashènt trasladá i dunanan tratamentu médiko na Aruba, Kòrsou i Boneiru; esaki inkluso e pashentnan di Pais St. Maarten . Tambe e ZVK ta atendiendo henter e logístika di e transporte di e akompañantenan i di e pashèntnan ku no mester interná den hospital.

Boneiru mes a tuma sinku pashènt durante e promé dianan. Bou di nan tabatin tres di habla franses. E indikashonnan médiko tabata: embaraso, fraktura di hep, diálisis i epilepsia. Tabatin un pashènt di Sint Maarten tambe, ku herida na wowo, rumbo pa Kòrsou.

Duna lus
Te ku e momento ei, Aruba a tuma 62 pashènt pa diálisis (34 riba djabièrnè i 28 riba djasabra) i tambe dos señora embarasá, di kua entretantu unu a duna lus. Un parti di e pashentnan pa diálisis ta hasi esaki na E Instituto Medico San Nicolas (InSam). Djarason a trasladá dies di e pashèntnan pa diálisis akí pa Boneiru.

Ta drai un warda adishonal den tur e sentronan pa diálisis pa e pashèntnan pa diálisis for di Sint Maarten, Saba i Sint Eustatius. E SMMC a manda enfermero di diálisis pa Aruba pa reforsá e tim di diálisis ei. Pa e di tres warda ku ta drai na Boneiru, tin kuater enfermero di diálisis na kaminda for di kolaborashon ku ta eksistí entre e Fundashon Mariadal, AMC i VUMC na Amsterdam pa reforsá e tim di diálisis na Boneiru.

Intensive Care
Na Kòrsou a tuma djeskuater pashènt agudo durante e promé dianan di e servisio di brùg aerio médiko. A interná unu mesora den intensive care i dos a bai pa sala di kuido na Sehos despues di nan operashon.

Bou di e pashèntnan akí tin un mucha for di Sint Eustatius tambe ku a sufri un trouma neural. A transportá e mucha akí ku helikòpter for di Sint Eustatius pa e aeropuerto di e isla Sint Kitts. Via un ‘wing-to-wing-transfer’ a traslad’é ku un ambulans aerio ku a bini for di Boneiru pa hib’é Sehos.